Het Räumungssignal beter aangestuurd.

Er wordt een trein verwacht van of naar Stugl/Stuls.

Het station van Filisur had in 1990 drie Räumungssignale, voor iedere rijrichting één. Het sein bestond uit een wit verlicht kruis op een zwarte achtergrond. Het signaal was voor de richting Stugl/Stuls boven het uitrijsein gemonteerd, voor de richtingen Wiesen en Alvaneu aan een eigen mast.

Het Räumungssignal kondigt een trein aan, van of naar Alvaneu.

Indien het signaal oplichtte betekende dit: Betreffende rijweg(en) vrij maken en houden. Een rangeerverbod dus. Ik wilde dit sein ook op de modelbaan een functie geven. Ik had het met de hand geschakeld, waarbij een gedoofd sein de betreffende rijwegen blokkeerde. Bij mijn automatische treinverkeer stond het sein dus altijd aan (uitgezonderd bij rangeerbewegingen). Dat vond ik niet realistisch. Daarom heb ik de Räumungssignale nu ook aangestuurd door het besturingsprogramma Koploper.

In principe lichten de seinen nu op als de betreffende rijweg ingesteld wordt. Dat is eenvoudig binnen Koploper in de rijwegen op te nemen. Maar dat tijdstip van inschakelen is te laat. De eventueel rangerende eenheid moet de tijd hebben om de rijweg vrij te maken. Daarom laat ik in Koploper door logische acties meer voorwaarden voor het oplichten van de seinen aanmaken. De treinen schakelen het sein nu al veel eerder in. Ik licht dit toe met de volgende schermbeelden, plaatjes aanklikken voor een leesbaar beeld.

Een trein uit het schaduwstation "Stugl/Stuls" schakelt het Räumungssignal aan de zijde van Stugl/Stuls in als deze van blok 45 naar blok 21 rijdt, het blok voor het station Filisur:

Nog voor het binnen komen in Filisur schakelt de trein ook al het sein aan de zijde van Alvaneu in. De trein zal na een stop daar naar toe gaan rijden:

Een Räumungssignal wordt weer gedoofd als de trein de betreffende rijweg uitschakelt.

Het seinbeeld is op het Koploper scherm zichtbaar gemaakt door een tekstblok met een witte X op een zwarte achtergrond. Bij het uitschakelen van het sein wordt de tekst X vervangen door een spatie.

Voor de richting Wiesen gaat het anders. Ik heb daar geen blok tussen het schaduwstation en het station Filisur. Daarom laat ik Koploper twee minuten voor vertrektijd het Räumungssignal al inschakelen. Dat inschakelen gebeurt alleen als er daadwerkelijk een trein aanwezig is die de betreffende rijweg gaat claimen.

Om toch zonder botsingen te kunnen rangeren blijf ik de handbediende schakelaars op de voorkant van de modelbaan gebruiken. Deze schakelaars bedienen niet meer het Räumungssignal, maar schakelen nog wel een bezetmelder waarna er geen rijweg ingesteld kan worden. De rangeerbeweging kan dus ook afgemaakt worden als er zich een trein meldt. Pas na het terugzetten van de handschakelaar zal die trein binnen komen of vertrekken.

Nog wat andere door Koploper aangestuurde seinstanden:

De verwachte trein uit Stugl/Stuls komt binnen op spoor 3.

Direct hierop komt het uitrijsein op groen, maar de machinist op spoor 2 blijft nog wachten. 

Hij moet het vertreksignaal afwachten, ingesteld door de stationschef die op een knop drukt.

(Voordat dit seinbeeld er was hanteerde de chef het "spiegelei")

Ik meen met dit alles een zo realistisch mogelijk beeld verkregen te hebben. En door het oplichten en doven van de Räumungssignale is er ook weer wat meer te zien. Zo lichten deze seinen op bij een treinaankondiging op het moment dat ook de stationsklok luidt. Hoor je de klok, dan kan je nu ook op de baan zien uit welke richting een trein wordt aangekondigd.

Met groet, Jan

De paaltoppertjes van Beli-Beco

Iedereen die wel eens in Filisur is geweest kent het waarschijnlijk, het voetpad van het stationsgebouw naar de dorpskern. Het voetpad is en was bij duisternis verlicht door kleine lichtmastjes. In 1990 waren kegelvormige paaltop-armaturen met zwarte bovenzijde gemonteerd op grijze "verjongde" masten.

Het wachten was op een goed model van hetzelfde mastje met ook hetzelfde armatuur. Dat model is in dit jaar door Beli-Beco op de markt gebracht, 38 mm hoog, ledlampje, artikelnummer 175101.

Klaar voor de donkere dagen!

De kleur van het licht weet ik niet meer. In Nederland was er vaak een ronde TL-lamp gemonteerd met een wit licht. Wat er in Filisur in zat kan ik nu niet meer controleren want tegenwoordig staan er modernere lichtpunten.

Het beeld van 1990 wordt steeds completer. 

De Beli-Beco mast is met 38 mm goed op schaal, maar het lakwerk is niet mooi glad. Het glimmend zwart moest op de mast overgeschilderd worden naar grijs, maar de niet zo vlakke structuur blijft wat zichtbaar. Voorlopig heb ik geen zin om voor deze mastjes een nieuw messing buisje te maken. Misschien later nog eens. Het kegelvormige melkglazen armatuur met een zwart "petje" is zoals het in 1990 was. Verder heb ik een extra 2200 Ω weerstand toegevoegd om de felheid te verminderen.

Niet echt een sociaal veilige verlichting......
maar wel sfeervol!

Nu nog de verwijsborden naar de 4 verschillende hotels in Filisur. Die hingen aan dit mastje. Over de heel kleine uitvoering daarvan moet ik nog even nadenken!

Groeten, Jan

Nieuwtjes aan het begin van het modelbouwseizoen!

Het leukste nieuwtje voor mij is een klein lichtmastje van Beli-Beco. Het mastje en het armatuur hebben dezelfde afmetingen en vorm als de lichtmasten langs het voetpad tegenover het station Filisur in 1990. Hier was het wachten op!

Beli Beco 175101, slechts 38 mm hoog. De kleur van het mastje wordt bij mij grijs.

Dan heb ik nieuwe Zwitserse wissellantaarns van Weinert in bestelling. Het eerste en het laatste wissel op het emplacement moeten nog een meedraaiende lantaarn krijgen. Die kan ik nu met verlichting maken. Het armatuur schijnt goed op schaal te zijn. De hoogte boven het maaiveld kan en moet wel aangepast worden. Bij succes is er een nieuwe uitdaging: alle al geplaatste wisselstellers van Bemo voorzien van een Weinert armatuur met led! Ook daar was het wachten op!

Uit de Weinert folder "Neuheiten 2020"

Voor mijn stationsomroep had ik een Mp3 module van Velleman aangeschaft. Dat in plaats van de niet meer leverbare Mp3 spelers van AVT. Maar die Soundmodules zijn er weer! Uhlenbrock levert de enkelvoudige en drievoudige Mp3 speler. Zo te zien is enkel de opdruk van het kastje gewijzigd.

Uhlenbrock 38130, precies zoals tot voor kort door AVT geleverd.

Er blijft altijd weer iets om aan te werken. Ik ga ook de ondergrond van boomgroepen en struiken verder  detailleren. Daarvoor gebruik ik als basis weer stukjes Welberg ondergrond, aangevuld met takjes, blaadjes en kleine struiken. Dat is nog niet allemaal binnen. Tot die tijd blijven ook de boompjes en struiken van MBR in de doosjes. 

Groen van MBR en Welberg wacht op het nieuwe "plantseizoen".

Tot zover dit kleine bericht. Later meer over de werkzaamheden. Ondertussen rijden de treinen al weer een tijd zonder problemen met de pantograaf tegen de bovenleiding. Het blijft een mooi gezicht!

Met groet, Jan

En weer moest een Bemo wissel vervangen worden

In de zomer krijgt mijn modelbaan maar weinig aandacht. Bij zonneschijn wordt het warm onder het dak. Ik ben dan liever buiten. Maar zo eenmaal per maand laat ik de treinen wel een keer rijden om te kijken of alles gangbaar blijft. En dan zal je juist zien dat er weer werkzaamheden noodzakelijk zijn. Het lijkt wel een echt bedrijf! Naarmate de modelbaan klaar is komt er steeds meer onderhoud. 

Ik heb er al eerder over geschreven, de standaard Bemo wissels (code 83) zijn kwalitatief niet meer wat zij ooit geweest zijn. De spoorstaven sluiten soms niet goed aan op het hartstuk of de tongbeweging zit te los. Zie ook dit bericht: Bemo of Peco rail

Ditmaal was weer een vervanging van een Bemo wissel noodzakelijk. Van de 19 gemonteerde Bemo wissels code 83 in het verdekte gedeelte van de modelbaan zijn er nu al 8 vervangen.

Het betreffende wissel in het schaduwstation "Wiesen"

Na het omdraaien van één van  mijn pendeltreinen bleek deze te ontsporen nabij het schaduwstation "Wiesen". Vooroprijdend was de loc al jaren over het zelfde wissel het schaduwstation uit gereden, maar met de stuurstand op kop ging het goed mis: 

oeps.....

De wielflens van het eerste wiel (rode pijl) kwam tegen de wisseltong en liep op, zelfs over de aanliggende spoorstaaf en het rijtuig ontspoorde. Door de valbescherming langs de baan ontstond gelukkig geen grote schade, maar de spiegel geraakte wel "buiten profiel" en "klapte in".... (gele pijl)

 

Een halve spoorstaafdikte verschil......

Op deze foto (deels gespiegeld) is te zien dat de wisseltong niet goed aansluit aan de spoorstaaf. Voorheen was de trekkende loc, waarschijnlijk ook door het grotere gewicht, nooit ontspoord. Het geduwde stuurstandrijtuig liep er wel gemakkelijk uit.

Dus gisteren begon het sloopwerk en vandaag kon het wissel in gebruik worden genomen. Werken aan de rails in het verdekte gedeelte is altijd weer lastig. Alles lijkt goed zichtbaar en bereikbaar. Maar als de hete soldeerbout juist niet past tussen rail en achterliggend hout, als het soldeerwerk dan ook nog aan de andere zijde moet gebeuren, als je een leesbril en hoofdlamp nodig hebt en gebogen onder een balk hangt..... dan moet je soms even stoppen en een kop koffie gaan drinken!

Het nieuwe Peco wissel is aangesloten.

Zoals eerder heb ik ook deze Bemo wissel vervangen door een Peco wissel, code 75, artikelnummer SLE1496. De Tortoise wisselaandrijving kon op zijn plek blijven. Eén van de aansluitende sporen moest wel via een flauw s-bochtje aangesloten worden, het Peco wissel heeft een wisselhoek van 10 graden, bij het Bemo wissel was dit 12 graden.

Op beide laatste foto's is onder het nieuwe wissel een stukje schaduwstation te zien waar een gehele wisselstraat vervangen is. Op die plek moesten de meeste wisselaandrijvingen wel opnieuw gemonteerd worden.

Afijn, de pendeltrein rijdt weer prima, de spiegel van het stuurstandrijtuig krijgt nog aandacht!

Fijne zomer verder,

Jan

Klein onderhoud

Nog steeds in lockdown en buiten nog koud, dus wat te doen? Gelukkig kwam er in de vorige maand een mailtje binnen dat mijn bestelling van Bemo onderdelen na bijna 1 jaar aangekomen was. Ik had nog drie locs in de werkplaats die wachtten op deze onderdelen. Een mooi werk voor deze week.

De drie waaraan gewerkt werd hadden een verschillend binnen-leven:

De oudste (links) was de via Marktplaats verkregen Ge 4/4 II 623 "Bonaduz", deze had ik al van een decoder voorzien. De oude 3-pol motor liep geruisloos en als ik het goed zag was deze machine nooit op de modelbaan ingezet. Op het dak ontbrak echter het één en ander.

De tweede loc op de foto was de al weer een paar jaar op mijn baan rijdende Ge 4/4 II 619 "Samedan" met een 5-pol motor van de eerste generatie. Daarvan moesten de "gordijntjes" maar eens open getrokken worden.

De derde Ge 4/4 II had al een nieuw frame (5-pol motor nieuwste generatie). Dat frame staat ter vergelijking op de foto. Op de hierop gemonteerde kap van de 622 "Arosa" was iets gesneuveld.

Ik had interieur-nabootsingen besteld voor alle machines waar deze nog niet inzaten. Na het schilderen zijn deze met tweezijdig tape op het frame vastgezet. Bij het oudste frame moest daarom een nieuwe plek voor de decoder gevonden worden. Daarvoor is de weerstanden-bak op het dak erg geschikt:

Ook zijn op de 623 de pantografen verlaagd op het dak gezet en aangepast voor het rijden onder de bovenleiding. Na montage van allerlei onderdelen, meest afgebroken isolatoren op het dak, is ook de  623 bij mij voor het eerst helemaal compleet inzetbaar (aanschaf slechts € 100). 

Zijn alle machines aan de buitenzijde nu gelijk? Nee, absoluut niet. De nieuwe daken en pantografen hebben bij Bemo een metallic achtige grijze glans. De oudere daken zijn donkerder, de pantografen glimmend en er ontbreekt een radio antenne. Deze antennes waren volgens mij in 1990 wel aanwezig. Ik zal dat nog eens goed nazien. Ik heb ze al in huis!

Dan lagen er nog twee Bemo ombouwsets voor ledjes in de koplampen van de stuurstandrijtuigen BDt 1721-1723. Daarbij had ik al ESU functiedecoders in huis en bijbehorende Powerpacks.

Voorlopig heb ik de onderdelen achter elkaar in de kop van de rijtuigen gezet. Daarvoor moest een kartonnen bak in de bagageruimte gezet worden, om de grote condensator uit het zicht te halen. Ik gebruik de Powerpack omdat ik de rijtuigen (nog) niet onderling elektrisch verbind.

Interieurverlichting heb ik nog niet gemonteerd. Daarvoor dient het interieur te worden aangepast, in een andere kleur en het liefst met mooiere banken en bagagerekken. Een uitdaging voor later! 

Een opmerking bij de ESU functiedecoder Lokpilot 5 Fx micro. Deze is niet zondermeer uit te lezen met een DCC centrale. Daarvoor moet er een weerstand van 150 Ohm worden aangesloten en dat had ik niet gezien. Programmeren met mijn Lenz systeem resulteerde dan ook in een foutmelding. Maar de ingetoetste waarde bleek later wel in de decoder opgenomen te zijn. Alle foutmeldingen dus negeren en gewoon doorgaan. Nadien controleren op het gewone spoor.

De stuurstandrijtuigen worden in de pendeltreinen op mijn modelbaan gecombineerd met de bijbehorende loc of motorwagen. Net zoals in de werkelijkheid de 1721 (of de 1722) achter een Ge 4/4 I en de 1723 achter de ABe 4/4. Er was namelijk een verschil in de "Haltanforderung".

Met een groet uit Zutphen,

Jan

Bescherming tegen nieuwsgierige handjes......

Nu de bovenleidingsdraden gespannen zijn tot vlak voor de tafelrand durf ik zonder bescherming geen bezoek meer te ontvangen! Maar ook tegen eigen onverwachte bewegingen of loshangende kleding is bescherming gewenst. Ik heb daarvoor Martens 2 mm acrylplaat aangeschaft. Deze spatschermen waren in het afgelopen Coronajaar even niet meer leverbaar! Nu weer wel en gisteren gemonteerd.

De platen staan in een aluminium hoekprofiel en zijn geborgd met M6 bouten. Aan de bovenzijde houdt een buisje de platen ook tegen elkaar.

Bij normaal spotlicht op de baan zie je de platen nauwelijks. Ik zal de bezoeker er op moeten wijzen dat er acrylplaat voor zit! De platen kunnen echter wel een stootje hebben. Als ik de spots draai en de kamer verlicht zie je pas goed wat er zit. Bij zonlicht in de kamer is er sprake van lichte spiegeling.

De platen zijn onder de gebruikelijke lichtsituatie nauwelijks zichtbaar.

Een op de kamerhoek gedraaide spot laat de platen zien.

Normaal staan de platen onder de treintafel in opslag. Maar als ik bezoek verwacht, of als ik lange tijd niet met de modelbaan bezig ben, gaan de platen er voor. 

Weer een klusje klaar!

Met groet, Jan

De zelfgemaakte bovenleiding is in gebruik.

Na 3 maanden soldeerwerk rijden de treinen nu met de pantograaf tegen de draad!
Hierbij de plaatjes van de huidige situatie op de modelbaan, door ze aan te klikken ziet u ze groter:

Ook op het onderste traject is de bovenleiding nu in gebruik. Hier zijn aangepaste Sommerfeldt masten van het oudere type geplaatst. In 1990 stonden er nog niet overal moderne masten.

Naast het werk aan de bovenleiding is er ook aan het landschap gewerkt. Zo is de omgeving van hotel Grischuna weer wat meer toonbaar. Zo langzamerhand komt er steeds meer groen.

Met dit laatste plaatje sluit ik het winterseizoen even af. Verdere detaillering van bovenleiding en landschap komt  volgend seizoen. Hopelijk kunnen we dan ook weer normaal bij elkaar op bezoek!

Met een groet uit Zutphen,

Jan