Zelf maken bovenleiding (deel 6, het eerste traject in gebruik)

 

In de week voor Kerst kwam op het station de bovenleiding boven de sporen 4 en 5 klaar voor gebruik. Daarvoor is uitgebreid getest met loc 622. Spoor 4 wordt gebruikt voor de pendeltreinen van en naar Davos. Daarvoor zijn nu ook de pantografen van de ABe 4/4 501 en de Ge 4/4 I 601 aangepast. 

Proefrijden op spoor 4 en 5.

Na het proefrijden kon de dienstregeling hervat worden met beide pendels. De zwak afgestelde pantograaf drukt op het langste bovenleidingveld (60 cm, zie onderstaande foto) de rijdraad slechts 1 mm omhoog.

De "Davoser Pendel" rijdt nu met de pantograaf tegen de draad.

Direct na het aanbrengen is de bovenleiding weer geschilderd met Humbrol nr. 40. Staand voor de modelbaan ziet het er als volgt uit: 

Ik kreeg nogal wat minder positieve reacties op het schilderen van de bovenleiding. Daarom maar eens een opname gemaakt van het beeld dat ontstaat bij reflectie van licht:

Drie bovenleidingvelden, 1x geschilderd (achter, boven de loc) en 2x ongeschilderd.

(Niet bewerkte foto!)

Het daglicht uit het kamerraam reflecteert op de ongeschilderde bovenleiding waardoor deze veel te sterk opvalt. Ook de led-spots geven plaatselijk een dergelijke reflectie. Dit beeld vind ik niet realistisch overkomen. Daarom schilder ik de bovenleiding.

Inmiddels zijn de voorbereidingen voor de andere sporen van het station begonnen. Met het station ben ik nog wel een week of acht zoet. 

Alle "zijwaartsen" (0,5 mm staal aan 0,25 mm gitaarsnaar) zijn aangebracht. 

Volgende stap: De rijdraden.

Het werken aan deze dunne bovenleiding gaat niet zonder problemen. Wekelijks leer ik weer van fouten. Ik probeer alles wat fout gaat direct weer te herstellen. Dat kost ook veel tijd.

En voor elke beweging boven de baan is het eerst uitgebreid kijken en nadenken waar een draad hangt. 

Haast of spanning resulteert in schade. Ik moet dan ook regelmatig stoppen en wat anders gaan doen, even een kopje koffie op de bank beneden doet wonderen (en dat vindt Liesbeth ook wel zo gezellig).

Een later op 3 jan 2021 ingevoegd plaatje:

Alle rijdraden op het station zijn aangebracht.

Volgende stappen: hangdraden en draagkabels.

Het zien van pantografen die zacht langs de bijna onzichtbaar dunne draden glijden maakt het vele werk wel de moeite waard!

Tot later,

Jan

Zelf maken bovenleiding (deel 5, gitaarsnaar en beugel-veertje)

De eerste kabels op het station zijn opgehangen, 

De dwarsoverspanning is gemaakt uit 0,25 mm gitaarsnaar, metaal met nikkel omhulling.

(een hoge E!)

Het is eigenlijk "gekkenwerk", het solderen van de talloze uiterst dunne draadjes. Maar het is een aardig tijdverdrijf in deze Coronawinter. En eenmaal af geeft het werk veel voldoening. Als het tenminste heel blijft..... We zullen het zien.

De rijdraad naar de locloods is afgespannen met een 9 mm beugel-veertje.

De draagkabel hangt hier zonder spanning!

Na de eerste sectie op het bovenste spoortracé is nu een aanvang gemaakt met de werkzaamheden op het station. Vooraf is goed gekeken wat er verder nog moet gebeuren omdat het emplacement moeilijker bereikbaar wordt. Zo zijn wat wissels aangepast en is er hier en daar wat aan de afwerking gedaan. Ik ga nog geen wisselstellers plaatsen omdat deze gegarandeerd sneuvelen tijdens het bovenleiding werk. Zo is ook het postkarretje op het perron weer losgehaald. 

De hulpblokken voor rijdraad-, pols- en armondersteuning op het station. Nu is er nog ruimte genoeg!

Het schilderen van de bovenleiding, zo dun mogelijk, een beetje bronsglans is niet erg.

Wit papier op de ondergrond anders ben ik de draad kwijt.... waar doe ik het voor?

Anders dan op de vrije baan kan niet elke rijdraad met een normale veer worden afgespannen, althans niet zonder deze met een stevige constructie onder de baan te brengen. Op internet zag ik het gebruik van mini veertjes uit de orthodontie. Deze 9 mm coil springs zijn zo klein dat ze goed passen voor montage aan de masten. Deze veertjes zijn van hoge kwaliteit en behouden hun veerkracht. Die veerkracht viel echter wel wat tegen. Ze trekken de rijdraad voldoende strak maar voorkomen niet dat deze omhoog werkt bij een spanning in de doorhangende draagkabel. Op de vrije baan laat ik de draagkabel zichzelf en de hangdraden strak trekken. Dat kan alleen als de rijdraad sterk afgespannen is met een strakke veer. Die zijn daar in de tunnels bevestigd. Ik kan dus bij gebruik van de orthodontie veertjes geen spanning in de draagkabel zetten. Of ik moet de draagkabel recht spannen. Maar een draagkabel die niet is doorgebogen is niet volgens voorbeeld. Een dilemma dus.

Een beugel-veertje aan de zeer dunne afspanimitatie van Swiss Model Rail.
Ik zal in de eerste tijd deze constructie controleren op verbuigingen!

De kabels zijn ingehaakt in kleine oogjes aan de locloods. Daardoor blijft de locloods afneembaar.
Ook in de locloods hangt een rijdraad.

De sporen 2-4 krijgen rijdraden die doorlopen in de tunnels. Die kunnen dus wel strak worden afgespannen. Dan blijven de sporen 1 en 5 over en enkele rijdraden over wisselverbindingen. Het normale treinverkeer komt over de sporen 2-4. Boven de minder gebruikte sporen komen de met de mini veertjes afgespannen rijdraden. Hier wordt alleen handmatig gereden. Mijn rangeertraktor Te 2/2 71 heeft inmiddels al een uiterst geringe pantograafdruk gekregen. 

Proefrijden met de Te 2/2 71

Het is een hele puzzel om alles aan te brengen zoals in het werkelijke Filisur in 1990. Op beschikbare voorbeeldfoto's is tegen de lichte lucht moeilijk te zien hoe het zit. Daarnaast wijkt mijn emplacement door de kleine ruimte wat af. Toch probeer ik, zo ver als het kan, het voorbeeld te volgen.

Aan deze technische "kerstboom" komen in totaal 5x2 kabels, maar zonder lampjes!

Voorlopig kan ik verder met puzzelen en solderen!

Met groet, Jan

Zelf maken bovenleiding (deel 4, de kleur groen)

Na nog een aantal dagen onderzoeken en aanpassen is het vandaag zover, voor het bovenste baanvak is de bovenleiding naar wens opgeleverd!

De 622 mocht vandaag onder het eerste zelf gemaakte bovenleidingdraad rijden.

Na het bijwerken van enkele fouten en het afknippen van draadeindjes was de bovenleiding naar wens. Maar het brons glansde wel heel erg in het licht van de led-spots. Het deed mij zeer aan de ogen. Dus toch schilderen? En in welke kleur dan? Velen maken de bovenleiding grijs. Heel neutraal, maar naar mijn smaak niet naar voorbeeld. Maar welke kleur heeft het voorbeeld? Het voorbeeld wordt ook glanzend opgehangen. Maar het koper slaat al gauw lichtgroen uit. En door verdere verwering en vervuiling door het slijpsel van de stroomafnemers wordt het lichtgroen donkergroen. Ik heb in de vorige zomer in Filisur goed naar de echte draden gekeken, ook van boven. Uit alle hoeken oogt de draad donker. Alleen weerkaatsing van zonlicht geeft soms glans. In echt tegenzonlicht kunnen de draden op lichte strepen gaan lijken maar in de meeste gevallen zie je zwart tot donkergroen.

Ik probeerde op mijn proefstuk de kleuren Revell 68 (donkergroen RAF) en 40 (zwartgroen). Het zwartgroen kwam mij (te) hard over, maar het donkergroen zag je onder fel licht als het groen van een legervoertuig. Ik heb er nog net niet van wakker gelegen, maar het was wel enkele dagen twijfelen. Uiteindelijk de knoop doorgehakt, het werd Revell 40, zwartgroen.

Het schilderen bleek een kunst apart. Weinig verf aan de penseel gaf te weinig dekking, te veel gaf kleine druppeltjes die je direct weer moet verwijderen, ze worden snel hard. Ik koos om met weinig verf aan de penseel te werken en op de volgende dag de blanke stukjes bij te werken. Ik ben er nu tevreden over.

De pantograaf glijdt ook nu nog geruisloos onder de draad door. Project geslaagd en op naar het station!

Zo valt de bovenleidingdraad absoluut niet op.

Nadeel van deze bovenleiding: Risico bij werkzaamheden, je ziet het soms niet! 

Ik heb het vooraf gemaakte proefstuk "misbruikt" om de stekte van de soldeerverbindingen te testen;

De aansluiting van de rijdraad tegen de mastuithouder kreeg ik niet zonder schade aan de mast los.

De hangers op de rijdraad waren wel los te trekken, maar alleen met kracht.

Ik krijg steeds meer vertrouwen in de soldeerverbindingen, mits goed aangebracht.

Voor de afwisseling (in de werkhouding) heb ik ook wat andere zaken aangepakt. Zo heeft het pad van het station richting dorp bij mij wel een heel bijzonder verloop gekregen:

De leuning wordt nog een stukje doorgezet.

Er komen ook nog bomen en struiken.

De bij Weichen-Walter mee bestelde "Werbetafeln" zijn in elkaar gezet en net zoals in het voorbeeld (Filisur in 1990) op een groot frame geplaatst. Bijzonder was de loopplank onder de borden die nogal provisorisch met steigerbuizen ondersteund werd. Leuk frummelwerk om dat precies zo na te maken:

"Werbetafeln" van Weichen-Walter met opschriften uit de jaren negentig. Boven de reclameborden komen nog bomen die de op mijn baan aanwezige rotspartij boven de borden gaan camoufleren.

Wordt vervolgd,

Jan

Zelf maken bovenleiding (deel 3, nog niet alles naar wens)

 

Gisteren is proef gereden op het eerste baanvak met complete bovenleiding, maar nog niet alles is naar wens. Het solderen op afstand bleek vele malen moeilijker dan aan de werktafel. Toch zijn enkele plaatjes al de moeite waard. Er ontbreekt mij ook nog wat gereedschap. Zoals een goede kleine kniptang om draadeinden af te knippen zonder de rest los te wrikken. Dat is nu in bestelling.

De foto's laten zien wat je met het oog niet goed ziet. Enkele hangdraden moeten overnieuw. Je blijft zo bezig! Maar dat werk is te overzien en kan ook nog op een later tijdstip. De trein reed er heel mooi onderdoor. Alleen van de 622 is de pantograaf al aangepast. De 622 zal deze winter de testloc blijven...

De werkhouding was ook debet aan het nog niet optimale resultaat. Ik verheug me al op de makkelijker te bereiken baanvakken!

Ondanks de spierpijn blijf ik het leuk vinden! En al doende leert men.....

Wordt vervolgd,

Jan

Zelf maken bovenleiding (deel 2, de eerste rijdraad)

 De eerste proefrit onder de eerste afgespannen rijdraad!

Na het proefstukje uit het vorige bericht is een begin gemaakt met de bovenleiding op de modelbaan. Ik werk van boven naar beneden. Allereerst het bovenste tracé, lastig te bereiken en met een scherpe boog nabij een tunnelingang. Ik heb er een werktafel voor gemaakt die ik boven het station kan plaatsen. daarmee is het werken op het ver terug gelegen baanvak een stuk eenvoudiger geworden.

Onder de bovenleidingmastjes staan blokjes met de juiste hoogte. Op de vrije baan houd ik 65 mm aan, in de tunnelingang is dat slechts 50 mm. De overgangen moeten geleidelijk verlopen.

De rijdraad moet zodanig onder spanning vastgezet worden dat deze strak staat. Uiteindelijk zorgt een veer voor een beetje flexibiliteit zodat een stootje tegen de draad geen schade oplevert.

Op rechte en nagenoeg rechte tracés is het bevestigen geen groot probleem. De rijdraad wordt eenvoudig tegen de mastuithouder gesoldeerd. In verband met de lichte boog in het tracé houdt de punaise op onderstaande foto de rijdraad in horizontale richting op zijn plek. Ook het blokje is daarvoor met tape aan de mast vast gezet.

In scherpe bogen is het een stuk lastiger. Eenvoudig onder de uithouder solderen betekent hier een hoog risico op losschieten door de hoge zijwaartse kracht. De rijdraad moet net zoals bij de kant en klare Sommerfeldt rijdraden om de uithouder gebogen worden. Dat betekent stukjes rijdraad van mast tot mast. Ook het uiteinde van de uithouder is gebogen. Zo wordt een verbinding verkregen die een grote kracht kan weerstaan. Ik ga nu, na enkele malen uitproberen, als volgt te werk. (ik werk aan de bovenleiding van links naar rechts)

Ik zet de losse draad ergens vast en buig het einde om de uithouder met een lichte spanning zodat dit goed blijft zitten. Ik fixeer deze verbinding met soldeertin. 

Daarna haal ik de spanning weer van de losse rijdraad af en span het stukje rijdraad van de vorige mast  ook om de uithouder. Dit alles moet zodanig gespannen worden dat de uithouder bij een definitieve afgespannen rijdraad goed in lijn staat met de bovenleidingmast. Na vastsolderen wordt het "knoopje" bewerkt en worden de losse eindjes weggeslepen.

De gehele rijdraad wordt aan één zijde vast gezet en aan de andere zijde verend bevestigd. In een tunnel kan dit goed met een normale veer. Tunnelbovenleiding neemt hier de taak over en laat de stroomafnemer geleidelijk omhoog komen. Op onderstaande foto is dit goed te zien.

Nu de eerste rijdraad gespannen is en de testrit goed is verlopen ga ik mij eerst ontspannen en over een tijdje beginnen met het aanbrengen van de hangdraden en de draagkabel. Als het allemaal goed blijft gaan is het dankbaar werk!

Wordt vervolgd,

Jan

Zelf maken bovenleiding (deel1, het uitproberen)

 

Op mijn modelbaan naar het voorbeeld van de Rhätische Bahn in Zwitserland ontbreekt nog bovenleiding. Masten en portalen waren al wel geplaatst, maar er zijn nog geen rijdraden aangebracht. Ik had gerekend met de Profi rijdraad van de firma Sommerfeldt. Deze is gemaakt uit 0,50 mm rijdraad, opgehangen aan 0,35 mm draagkabel. Dat is al behoorlijk dun, maar nog veel te dik in vergelijking met het grote voorbeeld.

Ik zag op internet dat anderen zelf mooie en nog dunnere bovenleiding hadden gemaakt. Dat wilde ik ook wel eens proberen. In dit bericht een verslag van een eerste proef. Na overleg met Michiel uit Brabant die uitzonderlijk mooie bovenleiding bouwt (zie Beneluxspoorforum) is het een en ander besteld.

Bronzefederdraht 0,3 mm (rijdraad) en 0,2 mm (draagkabel en hangdraad), een goede soldeerbout, soldeertin en een justeertang (plat en rechthoekig) om draadjes te buigen.
Op een plankje is een stukje rails gelijmd en is een bovenleidingmast geplaatst.  

Allereerst is de rijdraad (na afspanning) tegen de uithouder aan de mast gesoldeerd. Op deze wijze zal op de modelbaan op rechte en nagenoeg rechte trace's de rijdraad worden bevestigd. Hiervoor zijn blokjes op de juiste hoogte gezaagd. De 69 mm is voor het stationsemplacement. Op de vrije baan wordt 65 mm toegepast.
In scherpe bogen en bij zijwaartse afspanning zal het uithoudereinde en de rijdraad worden omgebogen om de zijwaartse kracht te kunnen opvangen.

Daarna volgden de hangdraden. Hiervoor had ik een juk gemaakt die ik onder de rijdraad kon plaatsen zodat de rijdraad vastgeplakt kan worden. De hangdraden waren al op de juiste maat gebogen. Het voetje van de hangdraad is 2 mm lang. Ik soldeer met een platte (beitelvormige) stift in de soldeerbout om voldoende warmteoverdracht te krijgen. Anders vloeit het tin niet goed.

Als laatste werd de draagkabel ingehangen en slechts licht aangetrokken. Daarna zijn de hangdraden om de draagkabel gebogen en vast gesoldeerd.

Het proefstukje geeft op de modelbaan het volgende beeld:

Als het licht niet reflecteert zie je de draden nauwelijks en dat is nou juist de bedoeling. Ik vond de proef geslaagd en ga verder met de voorbereiding.

Wordt vervolgd!

Jan

Achtergrondgeluiden

Ik heb in mijn vorige berichten al geschreven over Velleman geluidsmodules. Inmiddels is alles aangesloten en het functioneert ook nog. Er zijn hier en daarna nog wat opstartproblemen, maar ik heb toch al een filmpje gemaakt om jullie een indruk te geven. Let niet op de kwaliteit van het filmpje. Het is gemaakt met mijn fotocamera die wel prachtige foto's oplevert maar een film van niets. Dus de video maar niet op volledig scherm zetten!

(Op 27 november 2021 is een nieuwe en betere film gemaakt: RhB 1:87 Morning Trains Filisur 1990 )

Dat de stationsomroep soms nauwelijks te verstaan is is heel realistisch! Het zijn dan ook originele omroepberichten, gefilterd uit diverse YouTube filmpjes rond 1990. Ik zoek nog een "Ansage" uit Filisur rond 1990 voor de Bernina Express richting Samedan, Pontresina und Tirano.

De Youtube video "Modelbaan achtergrondgeluiden Filisur"

De omroepen komen van de Velleman VM8095. Dit apparaat kent 7 knoppen die onafhankelijk van elkaar een geluid of een serie geluiden laten spelen. Daarvoor dienen die (series) geluiden in 7 mapjes op de SD kaart (of USB stick) gezet te worden. De mapjes moeten de aanduiding A t/m G krijgen, gelijk aan de knoppen op de module. De inhoud van de 7 mapjes kan ook worden afgespeeld door externe schakelaars.

De juiste knop wordt door Koploper geactiveerd na de aankomst van de betreffende trein in het station. Dat onderdeel is opgenomen in de vaste treinroute. Een locwissel heeft daardoor geen invloed op de juiste "Ansage". 

De externe schakelaars zitten bij mij op schakeldecoders van LDT en worden door Koploper aangestuurd. Het moeten momentschakelaars zijn. Daarvoor laat ik in Koploper de gebruikte schakelaar na 0,5 sec. terugzetten. Dat werkt prima.

De Velleman VM8095.

In het midden de 7 knoppen A t/m G en aan de rechterzijde de connector voor de externe schakelaars.
De knoppen aan de onderzijde zijn voor de handbediening van elke map indien daar meerdere geluidsbestanden op staan. Dat is bij mij niet het geval.
Op het display verschijnt bij (en na) het afspelen de naam van het bestand, wel zo handig!

De 7 knoppen spelen ook een rol in het programmeren van het apparaat. Daar zit de moeilijkheid. Indien één van de knoppen herhaaldelijk of te lang wordt bedient kan er wat veranderen in de toewijzing van de knoppen. Ik laat de mappenstructuur zoals in de fabriek bepaalt en na een onbedoelde wijziging zet ik het apparaat eenvoudig terug in de fabrieksstand. De geluidsbestanden op de SD kaart kunnen natuurlijk altijd op de PC worden gewijzigd.

Ik had een leverantie probleem met de Nederlandse importeur van de LDT schakeldecoders. Daarom heb ik ook een oude Viessmann 5209 in gebruik die wat storingen geeft. Zo af en toe krijgt een trein een verkeerde stationsomroep! Niet erg, je verstaat er toch weinig van. Ik hoop dat met een twee LDT decoder alles perfect functioneert.

De kerkklok heeft 3 MP3 spelers VM202N voor 3 geluidfragmenten. De locfluit maar eentje.

Ook de al eerder beschreven MP3 spelers (VM202N) functioneren nu allemaal. De kerkklokken hebben 3 mogelijkheden: "Stundenschlag" om  6 en 10 uur en ook het klokken luiden. Alle geluiden komen in het filmpje voor. De Stundenschlag lijkt wel erg op de Stationsglocken. Dat is in werkelijkheid ook zo, het is zelf opgenomen geluid. 

Nou, ik wordt in de modelbouwkamer heel relaxed als ik het achtergrondgeluid aanzet! Dat is maar goed ook, want mijn volgende modelbouwwerk wordt het zelf in elkaar solderen van heel dunne bovenleiding.

Daarover later meer, wordt vervolgd,

Met groet, Jan

LUX 9325 H0m Radreinigungsanlage

Radreinigungsanlage..... Hoe vertaal ik dat, wielen-reinigingsinstallatie, wielen-poetsrail? Ik noem het maar poetsrail en het spoor met de poetsrail wordt bij mij het poetsspoor.

Ik was het van de baan nemen en "op de rug leggen" van kwetsbare locomotieven zat. Ik zag en las goede reviews van de LUX Radreinigungsanlage. Ondanks de hoge prijs heb ik de stap genomen en de variant H0m "Tischgerät" 9325 aangeschaft.

LUX 9325 H0m Radreinigungsanlage. (Tischgerät)

Het bleek een heel bijzonder apparaat! Een Faulhaber motor laat via excentrieken twee kunststofdelen met daarop geklemde staafjes snel heen en weer bewegen. Die staafjes hebben een omhulsel dat op een veter lijkt. Dat omhulsel werkt als poetslap. Maar die staafjes met omhulsel geven ook de baanspanning door. Hoe dat werkt weet ik niet, maar het werkt. De locdecoder reageert normaal en er kan ook langzaam gereden worden. Door een keer langzaam op en neer te rijden zijn de wielen van de loc weer schoon.

De staafjes lijken wel veters!

Gemakkelijk aansluiten van motor en spoorbaan.

De staafjes kunnen uitgewisseld worden en zijn in een setje van vier stuks los verkrijgbaar. De motor werkt op een trafo 0-12 V gelijkspanning. Ik gebruik (voorlopig) een vaste 9 V voeding. Ik heb de tafelvariant iets ingekort. De gehele constructie is bij mij onder de baan op twee blokken geklemd zodat het makkelijk uitgenomen kan worden.

 

De eerste trein maakt gebruik van het poetsspoor.

Desgewenst kan een complete trein over de poetsrail rijden. Ik laat handbediend een trein vanuit het onderste schaduwstation naar het poetsspoor rijden, de wielen schoonpoetsen en weer achteruit terug rijden naar hetzelfde schaduwstation.

Om een goede indruk te krijgen van de werking van het apparaat is een filmpje op YouTube gezet:

De wielen van de 610 worden gepoetst.

Het is nu afwachten hoe goed het apparaat zal blijven werken. De eerste testen zijn bemoedigend. Ik zal het hier laten weten.

Met groet, Jan 

Geluidsmodules van Velleman

Op mijn modelbaan probeer ik de sfeer van het station Filisur in 1990 weer te geven. Dat gaat nog beter als ook passende geluiden hoorbaar zijn.

Boven het rustige dorp Filisur.
(opnamestandpunt kerkgeluid)

Geluid bij de modelbaan moet geen herrie worden. De rust in Filisur, in 2020 nog steeds aanwezig, kenmerkt zich ook door stilte. Geen verkeerslawaai of stadsgeluiden. Slechts zachte achtergrondgeluiden. Door die stilte zijn wel enkele incidentele geluiden goed hoorbaar:

- de stationsklokken
- de kerkklok
- een treinfluit en andere incidentele geluiden, zoals een rijdende landbouwtrekker
- de stationsomroep als het echt helemaal stil is

Naast een zacht achtergrondgeluid mogen bij mij stationsklokken, de kerkklok en een treinfluit niet ontbreken. De stationsomroep wil ik ook nog hebben.

Locomotieven ga ik niet uitrusten met geluid. Daarop is één uitzondering: De stoomlocomotief. 

Ik had al een geluidsmodule voor de stationsklokken aangesloten, zie de pagina  Stationsglocken-filisur-op-avt-mp3 De daarbij gebruikte module van AVT is al enige tijd niet meer leverbaar. Ik heb gezocht naar andere Mp3 spelers en kwam uit bij het Belgische Velleman, in Nederland o.a. te koop bij MaxTotaal of Conrad.

Versterker MK190 (2 x 5W) en MP3 speler VM202N van Velleman.

Het Velleman MP3 spelertje speelt één of meerdere tracks achter elkaar af. Het nadeel is dat het spelertje in een lus door blijft spelen. Voor een enkel geluid moet het ook weer (en op het juiste moment) uitgezet worden. De module kan niet direct op geluidboxen aangesloten worden. Er moet ook nog een versterker(tje) aangesloten worden. Velleman levert daarvoor een goedkope versterker die je zelf in elkaar moet zetten. 

Het bouwpakket voor de versterker, een Voeding en twee mini E-audio geluidsboxen.

De versterker is makkelijk in elkaar te zetten (level 1!).

De print heeft voldoende ruimte en de handleiding is duidelijk.

De MP3 speler leest de geluidtrack af van een SD kaart of een USB stick. Het volume wordt geregeld met een voldoende grote draaiknop op de versterker.
Het in een lus doorspelen is ideaal voor achtergrondgeluid. De overgang naar het begin van de track is daarbij wel hoorbaar. Het is daarom beter om een lang achtergrondgeluid te gebruiken. Het gebruik van  de externe opslag op SD kaart of USB stick is daarbij erg handig.

Ik heb in Filisur verschillende achtergrondgeluiden opgenomen. Maar deze waren niet bruikbaar. Vooral stromend water geeft een constante ruis dat niet goed overkomt. Ook langdurend krekelgeluid gaat irriteren. Ik ben op zoek gegaan en vond op YouTube bruikbare geluiden. Deze film geeft een mooi achtergrondgeluid met vogelzang, krekels en koebellen, mits heel zacht afgespeeld:

Achtergrondgeluid

Om geluid in MP3 formaat uit een YouTube film te halen gebruik ik Any-audio-converter.
Het geluid bewerk ik met het programma Audacity
Een mooie handleiding hiervoor is te vinden op: Audacity-handleiding

Het achtergrondgeluid wordt in stereo afgespeeld en komt uit twee E-Audio boxen welke zijn gemonteerd achter het achtergrondscherm. Er is ruimte tussen plafond en scherm. Het werkt heel goed!

Eén van de twee luidsprekers achter het achtergrondscherm en tegen het schuine plafond.

Dan de kerkklok. De kerkklok van Filisur slaat elk uur. Die "Stundenschlag" wordt telkens 1x herhaald. Ik laat die herhaling maar weg.
Het uurwerk heeft geen "Viertelstundenschlag". Wel worden aan het eind van de middag, voor 18:00 uur, tien minuten lang de klokken geluid. Dat heb ik ook opgenomen, maar ga ik niet telkens laten afspelen.

Het treinprogramma "Koploper" kan relais omzetten op vaste tijden (in minuten). Het aanzetten van de klok laat ik om 00 minuten doen, het uitzetten om 01 minuten. Daarbij moet de geluidtrack langer zijn dan die ene minuut, naders begint de MP3 speler weer opnieuw. Ik verleng de geluidtracks tot minimaal 1,5 minuut door deze met stilte aan te vullen.

Het treinprogramma bestaat uit twee uur, een ochtenduur en een middaguur. In het ochtenddeel slaat de klok 10 uur, in het middagdeel 6 uur. De keuze wordt door Koploper bepaald door de variabele "ochtend" (waar of niet waar). Beide tracks zijn opgenomen en op aparte schijven gezet. Voor elk van de twee geluiden is een afzonderlijke MP3 speler op dezelfde versterker aangesloten. 

Meerdere MP3 spelers (Klok 6 en Klok 10) op één versterker (Kerkklok).
De schakelmodule (rechts op de foto) schakelt de voedingen van de MP3 spelers.
Een rode led geeft aan welke MP3 speler speelt.

De opgenomen en bewerkte kerkklok geluiden zijn op OneDrive gezet:

Klokken luiden (8 min)

Stundenslag 10:00 uur

Stundenslag 18:00 uur

Voor de treinfluit komt ook nog een afzonderlijke MP3 speler met versterker.

Voor de stationsomroep ga ik waarschijnlijk voor de Velleman MP3 speler VM8095 waarop 7 afzonderlijke tracks opgeroepen kunnen worden. Deze "juxebox" is met de PC te programmeren.

Later meer,

Jan